THANH ĐÀM

________

CHÂN DIỆN MỤC

Thanh Đàm mở cuộc mà chơi

Theo lề Giang Tả nối người phong lưu

Rượu ngon sớm sớm nghiêng hồ

Ve kêu vượn hót bốn mùa thưởng trăng

Chiều chiều họp bọn văn nhân

Năm canh mưa gió nối vần làm thơ

       Cái trò này các cụ Tân Văn, Duy Tân, Cấp tiến... coi là mối Đại Họa cho Việt Nam: "Cái Họa Thanh Đàm"!

       Từ hồi Đông Kinh Nghĩa Thục... các cụ hô hào phải thực tế, thực dụng, theo Âu Châu... Phải học Nông, Công, Thương chứ không thể lấy Thi Phú để đo trình độ con người! Các cụ cấp tiến nhạo báng các nhà Nho ngâm thơ là: Vô Bệnh Thân Ngâm: "không ốm mà rên"?!

       Nguyễn Trọng Thuật mượn truyện Mai An Tiêm để hô hào người ta làm nông. An Tiêm chỉ trồng có dưa hấu mà trở nên giầu có. Thuyền buôn Ngoại Quốc đã lũ lượt kéo đến mua dưa hấu cả thuyền đầy! Bạch Thái Bưởi đã mở một hãng tàu chở khách Hải Phòng - Hà Nội để cạnh tranh với người Hoa. Các cụ đã ra một tờ báo: Nông Cổ Mín Đàm để khuyên người ta làm ruộng, đi buôn...

       Mỉa mai thay! Mãi tới thờ ông Diệm mà người Hoa vẫn làm Bá Chủ ở Chợ Lớn! Trong khi các hội ngâm thơ suông, hội Tao Đàn vẫn mở ra đều đều:

Từ cụ Phan Mạnh Danh:

Đầu bạc ngâm vang bến Nguyệt Hồ

Lầu thơ ngất ngưởng một nhà Nho

       Hồ Bán Nguyệt ở Hưng Yên (phố Hiến) đã tụ họp các danh sĩ khắp nước tới Xướng Họa:

Sáu tám cung Nam, bẩy luật Đường

Bút Hoa thêu dệt lựa nên chương

Trăng thanh gió mát ngâm vài điệu

Tơ trúc khôn chen vẻ dịu dàng
   

       Tôi có được thầy Phan Thế Roanh (con cụ) cho hai cuốn: Bút Hoa, Xuân Mộng! Quả là những bài thơ hay được viết bởi những "tay già"

Thiên cổ văn chương cao giá ngọc

Lầu năm mây dựng một tay già

Nhưng già dặn quá, công phu quá, đẽo gọt quá:

Ma trác công phu độc thiện trường

Khẳng dung ngõa thước tạp lâm lương

Vũ Huy Chiểu

(mài dũa công phu một tay giỏi

Không để gạch ngói lẫn lộn với ngọc quí)

làm cho tôi phục mà không khoái!

       Thầy Roanh cũng có giới thiệu với tôi Dao Trì Thi Xã của nữ sĩ Song Thanh (phu nhân của bác sĩ Diên Hương), có cả nữ sĩ Tương Phố (tác giả Giọt Lệ Thu) tham dự nữa... Các vị thường họp nhau ở Đền Hùng, Thảo Cầm Viên. Có hồi các cụ kéo nhau ra hồ Chi Lăng ở đường Lê văn Duyệt tổ chức hát Ca Trù, hát Ả Đào!

       Sau này có thi sĩ Nguyễn Vỹ lập Tao Đàn Bạch Nga, nhưng cũng không hấp dẫn các văn nhân cho lắm.

       Ngày nay người ta không thích thơ lắm (?) và cũng không có thanh đàm về thơ nhiều mặc dù có cả "ngày thơ" vào 15 tháng giêng Âm lịch... và người ta ngâm thơ ở Văn Miếu!!!

      

Ở Hải Ngoại ta có Hà Thượng Nhân, Huệ Thu, Việt Dương Nhân... và Luân Hoán, Cao Tần... và gần đây Hạ Thái Trần Quốc Phiệt hoạt đông mạnh ở Sài Môn Thi Đàn... nhưng thi đàn cũng không rầm rộ! Rất nhiều nhóm thơ, vườn thơ thẩn... càng nhiều càng loãng... Ở quận Cam bên Mỹ người ta nói: Thi Sĩ nhiều hơn cam ở siêu thị (!).

      

Tôi rất thích những bài thơ của Trần Vấn Lệ, Hồ Chí Bửu đăng trên Lá thư Úc Châu, Nhưng những tác giả này người ở Hải Ngoại, người ở Huế, người ở Tây Ninh... chứ không họp nhau lại ngồi uống trà Thanh Đàm…

C.D.M.